Omdat de ziekte niet vaak voorkomt zijn er maar weinig huisartsen die weten van het bestaan van interstitiële cystitis of blaaspijnsyndroom. Bij een steeds terugkerende blaasontsteking die niet overgaat met antibiotica, zou er echter een belletje moeten gaan rinkelen. Omdat het bij veel huisartsen niet bekend is, is het zo belangrijk om zelf de mogelijkheid van IC/BPS aan te dragen en te vragen om een urinekweek. Als hieruit blijkt dat er geen bacteriële ontsteking is, zou een uitgebreide anamnese moeten volgen. Vraag in geval van twijfel of als de klachten niet overgaan om een verwijzing naar een specialist.
Cystoscopie
Het stellen van de diagnose IC/BPS is over het algemeen lastig en langdurig. Om andere ziekten uit te sluiten, moet een uitgebreide vragenlijst beantwoord worden. Daarnaast kan een cystoscopie (het inwendig bekijken van de blaas) meer duidelijkheid bieden. Dat onderzoek gebeurt onder plaatselijke verdoving zodat de patiënt er weinig hinder van ondervindt. Het onderzoek kan zowel poliklinisch als tijdens een dagopname plaatsvinden. Gedurende dit onderzoek vult de uroloog één of meerdere malen de blaas met water. Daarbij kan hij bloedingen aan de blaaswand constateren of de zogenoemde laesies van Hunner (schade aan de blaaswand).
Biopsie
Tijdens het inwendig bekijken van de blaas kan de uroloog ook weefsel uit de blaaswand wegnemen (een zogeheten biopsie) voor microscopisch onderzoek dat nog meer duidelijkheid kan bieden. Een verhoogd aantal mestcellen wijst in de richting van IC/BPS. Ook wordt zo een aantal andere afwijkingen uitgesloten.
Urodynamisch onderzoek
Vaak vindt ook een zogeheten urodynamisch onderzoek plaats. Dat wil zeggen dat de uroloog via de plasbuis een dun slangetje in de blaas brengt. Via dit slangetje vult hij de blaas met warm water om het normale plassen na te bootsen. Via deze weg kan de uroloog, met behulp van druk- en volumemetingen, vaststellen hoeveel vocht de blaas kan bevatten, op welk moment de patiënt aandrang dan wel pijn voelt en of er eventueel sprake is van blaaskrampen.
Het kan overigens gebeuren dat door de genoemde onderzoeken de klachten tijdelijk toe- of afnemen. Dit onderzoek is niet noodzakelijk voor het vaststellen van IC/BPS.
Geen kanker
Ook al is de oorzaak van de ziekte vaak onduidelijk, we weten wel dat het geen kanker is. IC/BPS is een goedaardige aandoening waar mensen niet aan dood gaan, maar die wel zeer hardnekkig en blijvend is.